OpenStreetMap e brezhoneg

communiqué du 13/12/2018

Après la carte en breton : voici les cartes en occitan et en basque

Derrière les noms de lieu officiels, il y a les langues de la France, certaines plus anciennes que le français, et toujours utilisées et enseignées. Du fait de son adaptabilité, l’écosystème OpenStreetMap permet de visualiser toutes les versions linguistiques.

Les noms de lieu sont ajoutés par les cartographes volontaires qui s’appuient sur les organismes de collecte et de normalisation (offices linguistiques, associations).

Le projet OpenStreetMap e brezhoneg

Depuis septembre 2017, une carte en langue bretonne basée sur OpenStreetMap (la base de données géographiques, mondiale, libre et contributive) est visible sur notre site www.openstreetmap.bzh. Cette carte valorise notre langue, pour qu’elle ait sa place dans les outils numériques du XXIe siècle. En 30 mois, le nombre des objets portant un nom en breton standard a été multiplié par 2 et demi, atteignant les 40 000 et suivant une belle progression.

Un grand merci à l’Office Public de la Langue Bretonne pour son soutien.

En mai 2018 a eu lieu Ar Redadeg, une course de relais (nuit et jour) de 1 800 km qui sert à financer des projets pour le breton. La carte OpenStreetMap en breton a permis dégooglisé le site de vente de kilomètres. Le partenariat sera reconduit en 2020.

En juin 2018, notre projet a été présenté lors du State Of The Map France 2018, conférence annuelle d’OpenStreetMap France, à Bordeaux-Pessac. Ce fut un lieu d’échanges, en particulier avec des Basques et des Occitans.

En octobre 2018, le service de carte a été jugé « bon pour le service actif » et reproductible.

Pour le basque et l’occitan aussi

Une grande avancée : à la carte bretonne s’ajoutent les services de carte pour l’occitan et le basque. Les url des services de tuiles (au format TMS) sont les suivants :

  • breton (br) : https://tile.openstreetmap.bzh/br/{z}/{x}/{y}.png

  • occitan (oc) : https://tile.openstreetmap.bzh/oc/{z}/{x}/{y}.png

  • basque (eu) : https://tile.openstreetmap.bzh/eu/{z}/{x}/{y}.png

La mise à jour des tuiles, et donc l’apparition des contributions se fait entre 1 et 7 jours.

Visualiser, contrôler et voir les statistiques par langue

OpenStreetMap e brezhoneg a créé une application cartographique pour un service de tuiles en breton.

Voir : https://kartenn.openstreetmap.bzh.

Deux outils d’analyse de la qualité (QA) accompagnent la carte :

Le premier est une couche de contrôle de la présence des tags de langue sur les toponymes (voies et lieux-dits). En vert, c’est ok, en rouge : à renseigner. Le fait de voir où sont les manques encou les contributeurs.

Le deuxième est un suivi statistique de la présence des noms dans 16 langues minoritaires de France sur les objets dans OpenStreetMap. Un fichier CSV est mis à jour tous les 2 de chaque mois :

https://github.com/osm-bzh/osm-bzh-data/blob/master/stats/stats_locale_names.csv

Extrait des statistiques des saisies au 2 décembre 2018 :

Breton 41 324

Basque 23 400

Occitan 11 826 (avec 2 000 saisies en novembre !)

Nous nous tenons à la disposition des organismes travaillant sur les langues régionales qui voudraient mettre en place des services cartographiques similaires.

Merci à OpenStreetMap France pour son accueil et son soutien technique, matérialisé par un serveur dédié à ce projet.

Voir sa campagne de dons en cours pour le renouvellement de l’infrastructure :

https://openstreetmap.assoconnect.com/billetterie/offre/90295-e-renouvellement-de-nos-serveurs

N’hésitez pas à nous rejoindre en Bretagne, Occitanie, au Pays basque et ailleurs.

Contact OpenStreetMap e brezhoneg : darempred@openstreetmap.bzh

An arload heñchañ frank OsmAnd Maps

Implijet e vez an arload frank OsmAnd Maps evit bezañ ameilet er monedoneoù dre garr-tan, dre velo pe war-droad en ur sellout ouzh ur poellgomzer.  Ur merdeer dre loarelloù eo,  gant ur sistem kartennoù ezlinenn dezhañ e-unan.

Graet eo bet OsmAnd evit enkargañ kartennoù OpenStreetMap da gentañ holl, met ivez enkargañ pep kartenn a zo ur URL enkargañ dezhi. Posubl eo kaout 5 tennad kartenn dre rannvrioù evit netra, met ret eo paeañ un nebeud euroioù evit  ar c’hevandiroù (3,49 € evit Europa a-bezh).

Ma vez « profet » 5 kartenn evit netra, hag hizivadurioù a vez kinniget e bep derou ar miz. Setu perak a-benn berr amzer e vezer broudet da baeañ enkargadurioù nevez.

Da vezañ tapet war Amazon, Apple Store, F-Droid  (anvevenn ha digoust) ha Google Play. Sellit ouzh : https://osmand.net (saozneg)

Kartennoù dispaket e meur a yezh, brezhoneg en o zouez

Ouzhpenn m’eo sklaer ar gartenn displeget dre ziouer ez eus un arc’hweladur eus ar re blijusañ ken hir m’eo roll ar yezhoù (76), ar c’hatalaneg,  c’hembraeg, hag an euskareg en o zouez (pas an okitaneg), ha, dreist-holl p’eo ar brezhoneg enni ivez.

Ne dalvez ket kemmadenn ar yezh evit ketal  (etrefas) an arload, met evit al lec’hanvioù, an hentanvioù hag ar poentoù heverk (POI). Met e kaver e penn ar roll ar ger « local » a gas ar « name » OSM da vezañ dispaket a-is d’ar yez dibabet, an doare ofisiel evit gwir.

Setu ar burzhud : pe ur gartenn meur a lec’hanv brezhonek enni, met an anv ofisiel a vez dispaket pa n’eus « name:br » ebet, pe ur gartenn gant an anv brezhoneg  heuliet gant an anv ofisiel hag an anv ofisiel  e-unan pa n’eus ket a « name:br ».

Penaos kaout ar gartenn OSM brezhonek war e boellgomzer ?

  • Kevreañ gant ar magazennoù arloadoù meneget a-us hag enkargañ an arload
  • Dibab e-barzh « cartes et ressources » ar gartenn Bretagne (hag hini Broioù al Liger, mar fell deoc’h) hag enkargañ anezhi
  • Dindan « carte » ha « langue de la carte » goude, dibab ar yezh pennañ + ar yezh « local » (mar fell deoc’h)

OsmAnd+,  OsmAnd Live hag OsmAndMapCreator

Un doare klokoc’h, OsmAnd+ e anv, a c’hell bezañ prenet, met evit Android hepken. Hizivaet e vez ar gartenn OSM, pep sizhun pe vep miz, evit netra ha daveoù da bennadoù ar Wikipedia a c’hell bezañ staget da lec’hioù zo (8,99 €).

Ouzhpenn-se e posubl koumantiñ da hizivadur war ar prim kartenn OSM gant ar program donezonoù  OsmAnd Live.

Darn an donezonoù graet gant bitcoinoù a vez dasparzhet etre ar gengartennerien hervez o oberiantizoù kartenniñ. Kemplesoc’h ha pa ezhomm ez eus tremen gant F-Droid hag ar pakedoù Android (APK). Sellit ouzh https://osmand.net/osm_live (saozneg).

Gant ar program OsmAndMapCreator e farder diwar roadennoù OSM kartennoù dereaderekaet da vezañ silet e-barzh ar poellgomzerioù. Sellit ouzh : https://wiki.openstreetmap.org/wiki/OsmAndMapCreator.

Christian Rogel

4 a viz Du 2018

Roet eo an aotre evit eilañ an destenn-mañ ha pa vije staget anv an oberour heuliet gant OpenStreetMap e brezhoneg ganti.


1 Petra a zo da vezañ brezhonekaet ?

Erbedet eo kregiñ gant lec’hanvioù a vez kavet e Breizh, met n’eo ket difennet mont pelloc’h, un nebeud anzho a zo hengounel o furmoù (da sk. : Turgn evit Tours e Bro-Douren, Bourdel evit Bordeaux, Chartrez evit Chartres, Evrog evit York pe er yezh lec’hel, azazaet ar skritur ma vez ret).
A-wezhoù e vez simpl a-walc’h kas ar furm ofisiel d’ar furm reizh (Carfantin e Bro-Zol —> Kerfeunteun), met gwezh an amzer, pe n’eo ket posubl divinout, pe eo koachet an diskoulm en ul levr diaes da gaout.
Ur reolenn hollek a zo : mont da glask an doare lec’hel ha n’eo ket an doare ofisiel bep tu. Hervez hengoun al lennegezh vrezhonek, ret eo skrivañ name:br = Strasburg ha n’eo ket Strasbourg (doare ofisiel), na Strässburg (doare alemaneg uhel) na Ströburi (doare elzasek), hag e vo lakaet name:br = Rijsel (izelvroeg) evit Lille, an daou o talvezout evit L’Île = An Enezenn).
P’eo ret  lakaat an anvioù alamaneg en Elzaz-Loren, an anvioù okitanek en okitanva, anvioù euskareg en euskaregva, anvioù arpitanek en arpitanegva, anvioù korseg e Korsika, anvioù katalanek e Norzh-Katalonia, ne chomo da azazaat (pe get) nemet lec’hanvioù kavet en oilva (domani ar yezh oil), hanter ar c’hwec’hkogn dre vras.
2 Mammennoù
Ar vammenn gentañ eo roll anvioù kumunioù hag an diazoù roadennoù embannet gant Ofis publik ar brezhoneg (KerOfis ha TermOfis). Kalz a batromoù a c’hell bezañ tennet diouto. Da skouer e kaver enni ar furmoù Kasteller ha Kastellan a zo mat evit treiñ Châtel(l)ier ha Châtillon a zo stank er gallegva. Memestra gant Montreuil ou Montoir(e) a ya da vezañ Mousterel (ha Moûtier a ya da vMouster ken aes ha tra).
Evit ar peurrest (komprenit an darn-vuiañ), ret eo bezañ barrek kenañ war al lec’hanvadurezh ha lenn kalz a oberennoù arbennig (sellit al levrlennadur a-is).
Darn lec’hanvioù ar gallegva a zeu eus ar galianeg latinaet kemmet o furmoù war-lerc’h ha posubl eo adkavout ar furm brezhoneg tost d’ar galianeg hag dezastum un emdroadur gwirheñvel-tre a-blom gant sonadoniezh ar brezhoneg.
Koulskoude ez eus un nebeud a anvioù ha ne vo ket diaes ober ganto : ur furm gallek simpl a zo ganto. Kas Villeneuve da vezañ Ar Gernevez pe Les Clos da vezañ Ar C’hlozioù a zo simpl awalc’h. Fort ha Rochefort a yelo da Roc’h p’emaint war un uhelenn kludet d’an aliesañ.
3 Reolennoù boas evit treuskrivañ al lec’hanvioù
Ar reolenn bennañ : doujañ dre vras d’ar reizhskrivadur peurunvan : Kerisbian —> Kerisbihan, Penhoat —> Penc’hoad, Pors Coz —> Ar Porzh kozh
  1. Miret e vez rannoù al lec’hanv asamblez d’an aliesañ, nemet ma vez kavet un anv-gwan d’an eil rann : Pengili, Kerwern, met (Coatsec’h)
  2. Staget e vez ar ger Ker gant  an hini ar war e lerc’h ma’z int dispartiet : Ker guen > Kerwenn, Kerargaouyat > Kerargaouiad, met Meilh ar C’hoad (a c’hell bezañ troidigezh Moulin du Bois)
  3. Miret e vez ar gerioù-mell brezhonek kozh i pe beurvuiañ anezho (Kéridreuff > Keridreu)
  4. Adlakaat ar ger-mell pa santer eo bet lammet : Coat > Ar C’hoad ha Jardin d’Ahaut > Al Liorzh Uhelañ
4 Ar penrannoù indez-europek pe geltiek hag o emdroadurioù
Darn al lec’hanvioù o deus miret anv un den enno, darn reoù all hini un dra douaroniel pe gounezel, darn hini un elfenn relijiel hag all. Chom a ra anvioù ne c’heller ket kavout o orinoù pe ar furm lec’hel, met eo posubl eilañ ar furm ofisiel pe brezhonekaat anezho.
Evel m’en deus bet displeget a-feson gant al lec’hanvadurourien, al lec’hanvioù a vez kavet e Bro-C’hall o deus penrannoù raokkeltiek, keltiek (galianeg) ha latin.
un nebeud skouerioù : Bazouges > Basilica (latin), Beuvron, Brévenne, Bièvre < Bebr (galianeg evit avank), Bre(u)il < Brogilo (galianeg), Chailly, Chalais, Seille, Cheillé < Kal (rakkeltieg ?), Chambord, Chambourg < Cambo-ritu (galianeg evit Kammroud(our), Namps, Nan, Nans < Nant (galianeg pe rakkeltieg evit traonienn), Auroux, Loroux, Orouer, Ozoir < Oratorium (latin), Teil, Theil < Tliium (latin evit tilh).
5  Al lostgerioù galianek pe latin
E Breizh koulz hag en oilva e vez kavet stank lec’hanvioù ul lostger evel -ac, -ai, -aie, -ay, -aye, -é, -ey, -i, -iac, -y ganto. Un darn a zever eus al lostger latin evit merkañ ar berc’henniezh. *Saiacus a veze e kerzh Saius, deuet da vezañ Cé (Ponts-de), tost da Añje.
Dre vras eo posubl azazaat an anvioù-tud gant al lostger brezhonek -(i)eg. Sellit ouzh Rovelieg (OPAB) evit Romillé ha Romilly ha Marzhinieg a c’hell bezañ lakaet evit Martignac, Martigné pe Martigny.
Un hent all a zo evit al lec’hanvioù a denn d’un anv personel kozh : ober gant Ker + anv : Juigné (a zeu eus Juvenius) a c’hell bezañ troet gant Keryaouank en ur heuliañ talvoudegezh an anv latin. Memestra gant La Simonetière —> Kersimonig.
Darn all al lostgerioù meneget a-us a zo evit traezhennoù a-stroll (lostgerioù kreskiñ oc’h anv skiantel) hag e oa –etum e latin. Kavet e vet stank evit ar plant hag goloioù an douaroù : Boulaie = Bezvoed, Teillay = Tilhieg, Pérouse, Pér(r)ier = Ar Vaeneg.
Daveoù evit lec’hanvadurezh e Bro-C’hall
Longnon (Auguste), Les noms de lieu de la France, Paris, 1920-1929
Dauzat (Albert ), Les noms de lieux : origine et évolution, Paris, 1928-1951
Dauzat, Albert, La toponymie française, Paris, 1939
Vincent (Auguste), Toponymie de la France, Bruxelles, 1937
Rostaing (Charles), Les noms de lieux, Paris, 1945-1969 (Que-sais-je ? 176)
Dauzat (Albert), Rostaing (Charles), Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France, Paris, 1963-1978
Nègre (Ernest), Toponymie générale de la France, Genève, 1990-1991, 3 vol.
Martin (Lenaig), Toponymie,  microtoponymie :  discours des gens en lien avec les noms de lieux, étude de la fluctuation de la frontière linguistique et du Pays d’à -bas…entre Basse et Haute Bretagne, DEA, Université de Rennes, 1997.
Lacroix (Jacques), les noms d’origine gauloise : La Gaule des combats, Paris, Errances, 2003
Gendron (Stéphane), L’origine des noms de lieux de France, Paris, 2003
Delamarre (Xavier), Dictionnaire de la langue gauloise, Paris, Errances, 2003
Favereau (Francis), Celticismes, Morlaix, Skol Vreizh, 2017

Roll ar c’hodoù yezh a c’heller ober ganto pa gasker silañ lec’hanvioù Republik Frañs e-barzh OSM

Niverenn ar “name:X” – Deiziad : 13 Gouvere 2019 (tennet digant taginfo.fr)

Kodoù ISO 639

1. Arpitan > name:frp 198
2. Basque > name:eu 2 474
3. Breton > name:br 49 363 (taginfo.org = bedel)
4. Catalan > name:ca 5 788 (3-1-18)
5. Corse > name:co 329
6. Créole guyanais > name:gyn 0
7. Créole martiniquais et créole guadeloupéen > gcf 563
8. Créole réunionais > name:gcr 0
9. Flamand > name:vls 54
10. Francique > name:frk 0
11. Maoré (Mahorais) > name:swb 2
12. Normand > name:nrf  1 (11 lec’hanv dindan ar c’hod da c’hortoz name:fr-x-norman a dlefe bezañ kemmet)
13. Occitan > name:oc 24065
14. Picard > name:pcd 32
15. Tahitien > name:ty 347
16. Wallisien > wls 1

Kodoù da-c’hortoz implijet

1. Franc-comtois > name:fr-x-fc 32
2. Gallo > name:fr-x-gallo 208

Kodoù da-c’hortoz da vezañ kadarnaet :

1. Angevin > name:fr-x-angevin
2. Berrichon > name:fr-x-ber
3. Bourbonnais > name:fr-x-bourbon
4. Bourguignon > name:fr-x-brg
5. Champenois > name:fr-x-cham
6. Lorrain > name:fr-x-lor
7. Orléanais > name:fr-x-orlean
8. Poitevin > name:fr-x-poi
9. Saintongeais > name:fr-x-saint
10. Tourangeau > name:fr-x-tour

Ur gudenn hentoù da ziluziañ

Pa vez kaoz eus un hent e c’heller soñjal, pe d’ur wenodenn, pe un hent-karr, pe un hent evit mont d’un ti, pe ur straed bihan, terduet pe get. Pa seller war-zu an oabl noz e weler alies pe Hent Sant-Jakez, pe an Hent Gwenn, pa n’eo ket Bali Sant-Per pe ar Vali Wenn e vefe. Liessteriek eo ar gêr hent, koulz hag ar ger voie e galleg, ar ger way e saozneg hag ar ger weg e  alamaneg. Memestra gant chemin, path, camino, pfad, etc.
Pa seller spis ouzh ar c’hadastr e merzer ez eus daou seurt anvadurioù evit an hentoù terduet, ar re anvet « voie communale n° n … »  disanv pe merket « V. C. n° n dite de x »  hag reoù all anvet « chemin communal (dit de x) n° n » (ne vezont ket terduet bewech). Anvioù rumm berraet : V. C. ha C. R.
Ur reolenn anvadur evit brezhonekadur ar c’harrhentoù  war OpenStreetMap e c’heller sevel diouti  : ar re gentañ a dlefe bezañ anvet «  name = Route de x »  hag ar re diwezhañ a c’hell bezañ anvet «  name = Chemin de x » / name:br = Hent x ».  Posubl eo silañ anvioù nann-ofisiel dastumet war an dachenn (meneget gant « source:name = survey »).
Gwezhall e veze sklaer an diforc’h etre hentoù ordinal hep gwiskad du hag an hentoù gwisket ledan a skoe war-zu ar gerioù bras, an hentoù bras a veze graet anezho, an hent-bras en unander, met e maezioù Breizh eo bet terduet darn-vuiañ an hentoù evit ar c’hirri hiziv ken e tleer adsevel skeul kempoell anvadurioù rumm ar c’harrhentoù evit OpenStreetMap brezhonekaet :
  • Hentoù bihan hep gwiskad a c’hell bezañ anvet « Hent… » pe « Hent-karr …» pe « Hent tiekaat … » (an daou diwezhañ evit ar « chemins d’exploitation »). So. Notenn   highway = service/driveway, unclassified, track
  • Hentoù bihan (ar re-mañ gwisket d’an aliesañ hiziv) a ya d’ar c’hêriadennoù a c’hell bezañ anvet «  Hent … »   highway = unclassified
  • Hentoù a ya d’ar c’humunioù all pe d’ur c’harter war ar maezh (meur a gêriadenn) a c’hell bezañ anvet «  Hent-bras … »   highway = unclassified, tertiary 
  • Hentoù a ya eus ur gêr vras d’unan all a c’hell bezañ anvet « Hent-meur » (« hentoù-bras » e oant gwezhall)   highway = secondary, primary
  • D’al live uheloc’h e vez kavet an hentoù tizh (« Hent tizh ») hag ar gourhentoù (« Gourhent »)   highway = trunk, highway = motorway
N’eo ket difennet uhelaat statud ur « Chemin de x » bennak da hini un « Hent-bras x » ma kav d’ar c’hengartenner ez eus ezhomm hen ober evit un hent a ya eus ar vourc’h d’ur gêriadenn vras, da skouer (harz ebet, nemet bezañ kempoell, pa n’eus reolennoù ofisiel ebet evit brezhonekadur ar gartenn. So. https://www.openstreetmap.bzh/2017/06/27/brezhoneg-e-maez-al-lezenn-neus-harzh-ebet-evit-brezhonekan-ar-gartenn-openstreetmap/).

Notenn : Un diforc’h e tleer ober etre karrhent hag hent-karr en despet d’ar pezh a vez kavet e-barzh Geriadur An Here : an hini kentañ a dle bezañ implijet evit termenañ an hentoù ma c’hell ar c’hirri-tan a vremañ ruilhañ warno hag an eil a dle bezañ miret evit envel hentoù amberzet evit ar c’harbedoù gounezerezh. Kinnig a ran Ofis publik ar brezhoneg ma vo troet chemin d’exploitation gant hent tiekaat, ar pezh a seblant un dispart mat.

 Urzhaz anvadurioù rumm an hentoù hag al leurioù

Anvadurioù rumm an hentoù (Highway)

Route (à grande circulation)
Hent-meur
Boulevard
Boulouard
Route
Hent-bras
Avenue
Bali
Rue
Straed
Chemin
Hent
Traverse
Hent-treuz
Allée
Alez
Impasse
Hent-dall
Venelle
Bannell
Sentier, Sente
Gwenodenn
Place
Plasenn (Leurger a-wezhoù)
Rond-Point, Giratoire
Kroazhent-tro

Anvadurioù rumm an hentoù a zo dibaot (Highway)

Carn (> br. Karr-hent)
Karn
Rue Traversière (anvadur klok)
Straed Treuz
Les Hauts (de) x
Gorre x
Côte (de)
Krec’henn, Kra(v) e Bro-Dreger
Coteau(x)
Roz(ioù)
Estrévet (Merwent Kerne)
Estreved
Stréat (Bro-Leon)
Stread

Anvadurioù rumm al leurioù  (Amenity, Highway pe Landuse)

Esplanade
Reper
Square
Skwar
Cité
Kêrig
Résidence
Annez
Hameau
Kêriadenn
Lotissement
Lodennadur
Clos
Kloz
Parc
Park
Jardin(s)
Liorzh(où)
Plaine
Plaenenn
Takad
Zone
Christian Rogel – OpenStreetMap e brezhoneg
Gwirioù eilañ diwar lañvaz Creative Commons By-SA

Ul levrig evit treuzkas gouiziegezh al lec’hanvioù a gaver e Breizh, « un teñzor da zerc’hel bev » (da vezañ pellgarget amañ), ar re welus, ar re diwelus, ar re guzh pe ankounac’het eo an hini-mañ. Roud ar vezañs denel ma ‘z int ez eont en arvar « koulz abalamour d’ar c’hêriekadur o da lakaat straedoù, balioù,… e plas kêriadennoù hag abalamour ma vez amsavet ar brezhoneg hag ar gallaoueg gant ar galleg. An dilennidi a gemer an divizoù-se a gas ul lodenn eus glad ar vro da get. »

Evel kevredad ar c’hevredigezhioù a ziwall an hevelebiezh vrezhon e talc’h Kevre Breizh ma vo miret stummoù dereat al lec’hanvadurezh er yezhoù orin hervez erbedennoù meur a aozadur etrebroadel. Broudañ an hiniennoù koulz hag ar c’humunioù evit anavezout gwelloc’h ar pezh a c’hell degas al lec’hanvadurezh pa vez prederiet warni, ar blijadur zoken eo o fal. Diwar skouer labourioù JY Plourin, P. Holllocou ha B. Tanguy e tiskouezont n’eo ken aes mont e-biou ar skiant-se, pa ne c’hell ket bezañ komprenet ster don meur a lec’hanv ofisiel, kuit bezañ « diveziet » diwar skridoù kozh.

Ur skouerenn gentelius: ne zeu ket anv Kerjean eus un Yann bennak atav, rak e Pont-Skorf, Kerizien a zo bet an anv kozh (Kêr + Ritgen).

Eus istor berr lec’hanvioù Breizh kontet aze e weler pouez ar velestradurezh ha ne komprene ket petra a dalveze lec’hanv pe lec’hanv ha ne wele ket peseurt gwall e teufe gant eskemm ur ger orin gant un all, disheñvel pe distummet. Hiziv m’emañ ar giz tennañ anvioù-straed diwar rolloù anvioù-plant pe anvioù-loen e weler kantadoù a « rue des Anémones » pe « rue des Hirondelles » ha kalz a lec’hanvioù implijet gant an dud a vez skarzhet eus ar c’hadastr muioc’h-muiañ.

Arguzennoù sevenadurel, armerzhel  ha politikel a vez displeget gant Kevre Breizh hag hetiñ a reont ma ya an dud voutin da gomz gant an dilennidi evit o kendrec’hiñ chom hep ober o fennoù skañv ha dizesk pa tivizont reiñ anvioù d’ar straedoù. Youl an dud a savfe evit mirout un endro lec’hanvadurel a yafe asamblez gant barnadenn lezvarn melestradurel Marsilha pa lavare « e rank an anvadur roet d’un hent pe d’ur savadur foran bezañ a-du gant al laz foran lec’hel. » (CAA Marseille – Ville de Nice – 12-11-2007).

A-bouez kenañ eo gouzout ez eus ur gevredigezh savet evit ober war-dro lec’hanvadurezh a-dreuz Breizh-Uhel, Chubri e anv (Pg : 02 99 84 08 87 – postel : chubri@chubri.org). Lakaet en deus Chubri un diaz roadennoù enlinenn, ChubEndret , met, diouzh ma gouzomp, ne n’eus ket eus ur c’hod ISO639 evit ar gallaoueg c’hoazh, setu perak n’eus ket tu silañ anvioù gallaouek e-barzh OSM.

E diwezh al levrig eo meneget obererezh Ofis publik ar brezhoneg (OPAB), hag eñ kuzulier meur ar gumun (re nebeut anezho, siwazh) hag eo kinniget ul levrrolladur a-feson (10 titl).

OpenStreetMap e brezhoneg a gav kentelius ha plijus al levrig-mañ hag a erbed ma vo lennet gant ar gengartennerien a glask leuniañ gwerzhioù ar name:br ha ken gwir eo ne c’heller ket hen ober war-eeun evit n’eus forzh peseurt lec’hanv, un darn vihan anezho, ne lavaran ket.

Koulskoude, ma ne c’hellomp ket tremen hep al lec’hanvadurezh vrezhonek ha gallaouek e tegemeromp ar pezh a gavomp er skridoù ofisiel evit adkavout pe ginnig ar gwellañ restaoladur diouti.

Christian Rogel

Tro hon eus bet da mont e darempred gant PeÍre Brechet, prezidant an IEO, un ensavadur krouet e 1945 evit diorren an okitaneg, unan eus ar yezhoù bras komzet e Europa, dezhi dielloù fonnus, koulz e-keñver al lennegezh hag e-keñver gwir ar glad.

P’eo displeget e obererezh war 11 000 kumun, palioù heñvel awalc’h ouzh re Ofis publik ar brezhoneg a glask tizhañ, met n’eus ket ur status publik gantañ. Kuzuliañ a ra ar c’humunioù evit ar panellerezh hag restaoladur al lec’hanvioù okitaneg evel ma lavaront.

Savet eo bet gantañ un diaz roadennoù gant 56 000 lec’hanv enni http://www.bdtopoc.org (war ober ha reneveziñ) hag dispakañ a ra anvioù ar c’humunioù war ur gartenn diasavel fardet gant uMap/Leaflet/OpenStreetMap.

Posubl e vije kas ar roadennoù tamm ha tamm e-barzh OpentreetMap ha goulenn d’ar gartennerien ma ouzhpennont lec’hanvioù all en ur mod c’henlabourel. Ur gartenn dinamek, evel hon hini, a c’hellfe bezañ savet ganto.

Kazi sur e vo darempredoù hag eskemmoù da rakwelout etre OpenStreetMap e brezhoneg  hag ar gumuniezh OSM.

Tikedenn OSM evit an okitaneg : name:oc

Setu al levr a dlefe bezañ lennet gant pep a vrezhoneger a blij dezhañ kartennoù e brezhoneg nemetken, met, siwazh dezañ ne gavo Yann brezhOSMeger nemet lec’hanvioù Bro Leon, bro muiañ karet ar mestr yezhoniour o chom e Sant-Tonan.

Desket ar brezhoneg gantañ hag eñ krennard c’hoazh, desket ar c’hembraeg gantañ gant ar Gembreiz, eñ en doa bet chañs heuliañ kentelioù gwellañ kelennerien war ar yezhoniezh ha reoù all war ar yezhoù keltiek. N’eo ket bet kelenner skol-veur, met div dezenn yezhoniezh en deus savet. Setu perak e kred reiñ muioc’h a driñchin eget a bour da vistri anavezet Skol-Veur Vrest (B. Tanguy ha J. M. Ploneis) p’o deus kredet skrivañ diwar-benn lec’hanvioù Bro Leon hep mont war al lec’h ha goulenn digant tud o chom eno (ha digantañ, a-dra-sur).

Hervezañ ma ne c’heller ket chom hep studiañ ar furmoù skrivet kozh, ne c’heller ket chom hep mont war an dachenn  da toullañ kaoz gant brezhonegerien a-vihanik kennnebeut. Aesat tra m’eo deuet ur veg  leounat dirak ho penn !

Embannet en deus bet Mikael Madeg darn e gavadennoù tennet diwar e dastum divent (kantadoù a viliadoù lec’hanvioù) en ur ugentad levrioù e brezhoneg (ral a-walc’h e galleg), met ne c’helle ket gouzout e vefe ijinet ar gartennouriezh dre OpenStreetMap gant an aerlunerezh hag ar c’hadastr embarket. Ma ouife Yann dastumer pegen aesoc’h eo ober ganto !

Koulskoude, frouezus eo e gentelioù war ar c’hemmeskañ  a vez graet pe gant Yann etimologour dibenn-sizhun pe gant ar skolveuridi staget ouzh o burevioù.

Kentañ skouerenn : Kergelen(n), ul lec’hanv ofisiel, a vez intantet evel “Kêr” + g/”kelenn” (lec’h ma veze kavet kelenn enno) peurvuiañ. Met, bihanniver an anvioù-se a vez distaget gant ar vrezhonegerien lec’hel evel Kergwelenn (furm kozh Kerguvelen). Kinnig a ra M. Madeg Kerguëlen, met n’eus ket a drema e brezhoneg a-vremañ.

Eil skouerenn :gwern a ya da vezañ distaget evel “gwer” ken eo bet mesket gant « kêr”. N’eus ket da rebechiñ tra m’eo deuet da vezañ ar furm implijet gant ar vrezhonegerien a-vihanik, nemet m’eo disheñvel furm ar c’hadastr diouzh ar pezh a lavaront.

Trede skouerenn : kalz a dud a zo strapet gant ar skriturioù faos pe eilsteriek : Ti Lan (edo o chom Alan ennañ) pe Ti Lann (lann en dro dezhañ) ? Kam(m) Hir pe Kan Hir ? Kerezoc pe Ar Gerezog ? N’eus ket ar gaoz war ur gêr bennak, met war ar gwez-kerez a veze plantet eno.

Estreget mennozioù personel an oberour ha nerzh bras a zo ganto, kavet e vo meur a dra a-bouez, daou levrlennadur hag ur geriaoueg ouzhpenn.

Christian Rogel

Mikael Madeg, Les noms de lieux (sic) et de personnes (sic) du Léon, Embann Keredôl, 2010, 234 p. Geriaoueg p. p. 118-129. ISBN978-2-917520-08-6.

Ober e fungoroller

N’eo ket aes lakaat da genel doare brezhonek ar gartenn OSM, pa’z eo heñvel ouzh ober e fungoroller etre div bennaenn :

  • eiladiñ al lec’hanvioù evel m’emaint kavet goude o emdroioù diwezhañ, met un dibab a chom d’ober etre eiladur rik pe azazadur da reolennoù furmel ar brezhoneg
  • silañ un doare a c’hell bezañ deveret eus gwehaenad galianek (pe eus ur stad neveshañ), met ur vartezeadenn e vo memestra

Koulskoude e c’heller kavout un dra all d’ober : treiñ e brezhoneg, pe eus ar galleg, pe eus ar galoeg, pe eus ar galleg kozh liammet gant ar gounidigezh.

Tidek, emit-hu ?

N’en deus ket kinniget Ofis publik ar brezhonek treiñ « L’Avantage », met e kaver « Beler » evit « Bel-Air » war e lec’hienn. Lod a ginnig « Kerloez » evit « Carloise » ha «  Mezven » evit « Mayenne ». « Le Routoir » a c’hell mont da vezañ « An Aoglenn », hag al lec’hanv galoek « Le Houssa » (« La Houssaye ») a ya da g« Kelenneg » hep termal.

Tud a c’hellfe kavout, pe didek (diwar peseurt abeg ?), pe « impalaeriezhel » (dispakañ forzh merkerien vrezhonek war ar Bed evit c’hwezañ  an traou).

Harzh ebet termenet gant ul lezenn vennak

Aotreet ober ober evel-se peogwir eo ar brezhoneg e-maez al lezenn c’hall (dilezennet, evit gwir), ken n’eus ket tu leuniañ al alc’houez « name:br » gant lec’hanvioù ur furm brezhonek warno pe gant an hentanvioù brezhonek ofisiel e kumunioù zo nemetken.

E Genver 2012, anvioù ar 1 500 kumun vreizhat a oe silet e-barzh diaz OSM ha anvioù kumuniezhoù kumunioù war o lerc’h, anvioù kêrioù ha broioù, anavezet a gozh peurvuiañ, a zo bet lakaet ivez, koulz anvioù ar Stadoù hag ar broadoù distad.

En em harpañ war an teknologiezh

Divent eo embregadenn silañ anvioù brezhonek pa seller ouzo niver gwan ar vrezhonegerien, met skoazellet e vo gant daou dra a-bouez :

  • An urzhiaterezh hag an eostiñ e-biou diazoù rodennoù frank, re an Ofis da gentañ, ken e vo posubl silañ kalz a anvioù er mod emgefreek, o vezañ m’eo lod anezho heñvel a-walc’h e meur a lec’h (« Rue des Ajoncs »)
  • Rummad nevez ar vrezhonegerien, kennasket evel m’emañ, a vo plijet gant kartennoù brezhonek tous

Skiant ar gerdarzh evel an aspled pennañ

Daou aspled : derc’hel kont eus kinnigoù ha studiadennoù Ofis publik ar brezhoneg ha tikedenniiñ gant « source:name:br ». Ur c’hefrIdi ofisiel evit sevel lec’hanvioù reoladet a zo bet fiziet d’an Ofis gant Rannvro Vreizh.

Posubl eo tennañ frouezh eus labourioù niverus graet gant kalz a gerdarzhourien en eur chom aketus-kenañ.

Ur gartenn vrezhonek ma vije 100% furmoù brezhonek warni ne c’hell bezañ tizhet, a-dra-sur, met  e Breizh eo posubl leuniañ 80% anezho, pa n’eus ket ret kaout unan evit pep « name:br » memestra.

Christian Rogel

War diriad Republik Frañs a-bezh e vez implijet yezhoù rannvroel ha lec’hel. Kelou ez eus eus plakennoù divyezhek (triyezhek a-wezhoù) e Bro-Elzas, Bro-Euskadi, Bro-Korsika, Bro-Okitania, Bro-Flandrez hag e lec’h all.

E Mülhaus (Mulhouse), e Bro-Elzas eo bet klasket dispakañ plakennoù-hent ar muioc’h ma c’hell an ti-kêr. Savet o deus ul lec’hienn plaquesbilingues.fr hec’h anv.

Er vro-se, koulz hag er re a zo meneget a-us ez eus bet krouet un ofis evit leviañ politikerezhioù yezh. Darempredoù hag eskemmoù a vije a-bouez evidomp, pa kredomp e vije tu rannañ an ostilhoù a c’hellfe bezañ savet.

Mar eo posubl deoc’h, kasit titouroù deomp.